Elk jaar komen de gierzwaluwen tussen april en augustus naar Nederland. Ze komen speciaal naar Nederland om te broeden. Hierna vertrekken ze weer terug naar plekken als Mali en Congo. Er is een aantal kenmerken waaraan je de gierzwaluw kunt herkennen. Dit zijn de sikkelvormige vleugels (foto 9) , een witte vlek op de keel (deze is moeilijk waar te nemen als ze vliegen) ( foto 31, 32, 35, 42) en het gierende geluid dat ze maken. De witte vlek op de keel is bij jongen (foto 29, 40) erg wit terwijl deze bij de wat oudere (foto 2) gierzwaluw wat grijswit is. Leuk om te weten is dat de gierzwaluwen in hun kin insecten opslaan voor de jongen. Hierbij zie je dat de keelzak en dus de witte vlek verdikt is zoals op foto 17 en 46 te zien is. De gierzwaluw voedt zich met vliegende insecten zoals muggen, vliegen en dag- en nachtvlinders.

Gierzwaluwen zijn welbekende vogels in Nederland. Ze vliegen op hete dagen hoog in de lucht om elkaar heen. Gierzwaluwen vliegen hun hele leven, behalve als ze broeden. De paring en nesteling vindt wel plaats op de broedplaats maar de rest zoals eten en slapen vindt allemaal in de lucht plaats. Nu zal je denken “Hoe doen ze dat dan met slapen?”. Gierzwaluwen wisselen hun hersenhelften af met slapen. De ene helft is wakker en is op de uitkijk terwijl de andere helft aan het slapen is. Dit gebeurt uiteraard hoog in de lucht op ongeveer 2 à 3 kilometer hoogte. Als de zon begint onder te gaan zie je de gierzwaluwen samen komen en vliegen ze samen naar die hoogte toe.

Gierzwaluwen behoren tot de snelste vogels van de wereld. Als ze hun nest invliegen kan dit wel met een snelheid gaan van 111 km per uur. En dit moet ook nog precies goed gemikt zijn op het nest, wat meestal slechts een klein gat of spleet is (zie foto 1 t/m 4 en overige). De reden hiervoor is dat ze korte poten hebben. Doordat ze zulke kleine poten hebben kunnen ze niet over de muren kruipen of lopen. Ze kunnen wel schuifelend hun nest in komen maar hierbij moet de afstand niet te ver zijn van het nest. Hierom zie je ze ook wel het nest aantikken als het nog net te ver is. Dan is de aanloop niet goed gegaan en vliegen ze weer verder. Eén keer heb ik een gierzwaluw tegen de muur aan zien vliegen. Dit was geen fraai gezicht. Maar hij vloog gewoon weer verder. Ik heb het idee dat ze hierom ook wel tegen een stootje kunnen (gelukkig).

Het is zeer moeilijk om een nest te vinden van gierzwaluwen vanwege de snelle invliegtijd en dat ze niet continu af en aan vliegen naar het nest. Wat wel kan duiden op een nest is als ze laag vliegen langs een gebouw, dakpan of een gat in de muur dat minimaal 3 meter hoog zit. De reden dat het nest minimaal 3 meter hoog moet zitten is vanwege de aanloop van en naar het nest. Deze aanloop hebben ze nodig aangezien ze korte poten hebben.

Gierzwaluwen nestelen zoals eerder gezegd in de kleinste gleuven van oude gebouwen, dakpannen of een gat in de muur. Je zou zeggen dat het niet past, maar het lukt ze toch om erin te komen. Als de jongen groot genoeg zijn vliegen ze uit. Op het punt dat ze uitvliegen hebben ze geen hulp meer nodig van hun ouders en kunnen ze zelf jagen op insecten. Ze blijven dan minimaal 2 jaar lang in de lucht en zetten geen voet op de grond. Pas als ze zich kunnen voortplanten komen ze weer op de grond op een broedplaats. Begin augustus vertrekken alle gierzwaluwen weer richting Afrika. Zo ook de jongen. Ze maken dan een vlucht van 7.000 kilometer.

Er zijn vele gevaren voor de gierzwaluwen, met name op de vlucht naar Afrika. Het verdwijnen van broedplaatsen (ook hier in Nederland) is het grootste gevaar. Gierzwaluwen komen altijd terug op de plek waar ze hebben gebroed en willen op deze plek wederom hun eieren leggen. Maar door renovatie of sloop verdwijnen deze plaatsen. Hierom is monitoring en zorgen voor vervangende plaatsen erg belangrijk.

Wist je dat de gierzwaluw niet bij de familie van zwaluwen hoort? Zwaluwen zijn kleiner en kunnen vanaf de grond opvliegen. In het Grieks wordt de gierzwaluw Apus apus genoemd. Dit betekent pootloos. De gierzwaluwen hebben wel poten maar ze zijn erg klein.

Voor dit onderwerp heb ik veel foto’s gemaakt. Ik gok wel 1000 foto’s. Maar het maken van foto’s van deze mooie kleine en snelle beesten is niet makkelijk. Met name als ze vliegen. Ik hoop desondanks dat je toch een goed beeld krijgt van hoe ze eruit zien.

Op advies van een kennis ben ik in Tilburg op zoek gegaan naar een heel bijzondere eekhoorn namelijk de Siberische grondeekhoorn. Wat deze eekhoorn zo bijzonder maakt is dat het geen inheemse eekhoorn is maar een exoot. Er werd me verteld dat deze dieren erg tam zijn en talrijk. Ik was erg benieuwd en liep nieuwsgierig het gebied bij de oude Waranda in. Er waren nog geen 20 stappen gezet en daar was al de eerste ontmoeting. Piepklein zijn ze in tegenstelling tot wat ik in mijn hoofd had. De eekhoorn die wij kennen is duidelijk een stukje groter en valt meer op door de bruine vacht. De Siberische grondeekhoorn heeft een vacht die erg goed camoufleert (zie foto 6 ) in het bos van de oude Waranda.

Hij was super snel maar nam af en toe een pauze om even om zich heen te kijken. Toch was ook dat nog te snel en verdween hij zo uit het zicht. Enthousiast en gemotiveerd ben ik verder gaan lopen met het idee dat dit wat belooft. Echter na een half uur zoeken en tussendoor wachten op een bankje heb ik alleen de specht en de vink kunnen spotten. Was dit nou echt het enige wat ik van dit prachtige beestje te zien zou krijgen deze dag?

Na nog even doorlopen zie ik ineens een beweging tussen wat takken. Na goed kijken zag ik er eentje zijn holletje in kruipen. Maar dan komt er nog één tevoorschijn en nog één en gedurende de rest van de wandeling heb ik er toch nog meerdere kunnen spotten. Het blijkt dat ze rondom afgezaagde takken (zie foto 7 en 13) leven. Deze waren er in het begin van de wandeling niet zo veel.

Het is echt een ontzettend leuk beestje om te zien. Wat het zo leuk maakt om naar deze eekhoorn te kijken is dat hij super snel overal doorheen kruipt en tegen bomen aan kruipt maar toch in het zicht blijft. Je moet wel meelopen anders verlies je hem zo uit het oog.

Deze eekhoorns zijn niet handtam maar ook zeker niet schuw. Ze blijven op een veilige afstand van 2 tot 3 meter maar gaan wel voor je poseren. Wellicht uit nieuwsgierigheid maar het kan ook zijn dat dit hun manier van voortbewegen is.

Ooit is de Siberische grondeekhoorn ontsnapt bij een verhuizing van een dierenpark en zo in de wilde natuur van Nederland terecht gekomen. Dit was een kolonie die bestond uit ongeveer 250 Siberische grondeekhoorns. Dit is in ieder geval het verhaal dat de ronde gaat. Er is echter geen zekerheid over.

Deze eekhoorn doet een winterslaap van ongeveer oktober tot en met maart. Daarna komen ze weer naar buiten en kunnen wij ze aanschouwen. Hij eet voornamelijk plantaardig voedsel. Dan kun je denken aan boomzaden, paddenstoelen, bessen, boekweit, tarwekorrels, etc. Ik gaf “voornamelijk” aan omdat hij ook wel eens insecten of vogeleieren kan eten. Ze kunnen ongeveer 6 jaar oud worden.

Je kunt de Siberische grondeekhoorn herkennen aan de vijf strepen op zijn rug waarvan de middelste streep van het achterhoofd tot de staart loopt. Hij heeft een pluimstaart waar ook drie strepen (zichtbaar op foto 3) op voorkomen. Deze zijn iets minder makkelijk te zien maar de pluim zelf is duidelijk zichtbaar. Er is een moment geweest dat men deze exoot wilde bestrijden. Echter ziet men in Tilburg dat het dier zich niet invasief verspreidt maar ook goed met de omgeving samen kan leven. Weliswaar komt hij uit een ander land maar hij kan prima leven in onze natuur zonder schade aan te brengen. Ik ga ze zeker nog een keer op zoeken!

Eén van de meest herkende vogels in Nederland is de roodborst. Maar is deze roodborst nu wel het hele jaar in Nederland? Dit is wat ik mij af vroeg. Je kunt de roodborst herkennen aan zijn oranje borst, kleine zwarte kraal ogen, bruin van boven, wit van onder en aan de zijkanten van het hoofd blauwachtig grijs. Een oranje borst omschrijf ik hier als kenmerk maar hij heet roodborst. Maar waarom heet hij dan geen oranjeborst? Het blijkt dat voor de 16^e eeuw wel al namen werden gegeven aan veel voorkomende vogels maar de kleur oranje nog niet bestond. Men noemde alles wat onder de kleur oranje viel rood.

Roodborsten hebben een mooi en vrolijke zang en behoren dan ook tot de zangvogels. Het mooist is als je een roodborstje op een tak ziet die uit volle borst zingt in het zonnetje. De oranje borst komt dan mooi tot zijn recht.

Nu de vraag of de roodborst het hele jaar door in Nederland voorkomt. Het antwoord is ja, maar toch ook weer nee. We hebben een groep inheemse roodborsten in Nederland die hier vanaf het voorjaar verblijft en dan tussen augustus en november weer vertrekt richting het zuiden. Zij verblijven dan in Spanje en Portugal waar het warmer zal zijn. Een klein groepje hiervan blijft in Nederland. Vandaar dat het antwoord op de vraag ja is.

Toch zie je best veel roodborstjes in de winter. Hoe kan dit zou je denken als er maar een klein groepje hier blijft. Dit heeft ermee te maken dat net zoals de Nederlandse roodborsten die naar het zuiden trekken, ook de Scandinavische, Duitse en Poolse roodborsten ook richting warmere oorden trekken. En dat is Nederland voor ze. Hierdoor zie je nog steeds veel roodborsten die hier overwinteren. In het voorjaar vertrekken deze weer terug naar land van afkomst.

Leuk weetje over de roodborst: Draag je iets roods en de roodborst achtervolgt je, dan is de roodborst bezig zijn eigen territorium af te bakenen. Roodborsten zijn zeer agressief naar andere roodborsten en eigenlijk alles wat rood is in hun territorium. Hun territorium is weer belangrijk om zoveel mogelijk insecten te vinden die ze niet willen delen met anderen. Je zal ook zelden 2 roodborsten tegelijk zien eten.

Wist je dat er naast de roodborst ook een blauwborst bestaat in Nederland? Het is mij niet duidelijk of dit nou familie van elkaar is. Een toekomstig onderzoekje waard als ik op zoek ga naar deze vogel.

Klinkt raar maar waar. In Nederland komen gewoon Europese flamingo’s voor! Via Sovon ben ik te weten gekomen dat ze vroeger een zeldzaamheid waren maar sinds 1980 toch in Nederland voorkomen. Je kan ze herkennen aan hun lichtroze verendek en een geknikte snavel. De snavel is ook lichtroze en aan de punt van de snavel zijn ze zwart. De vleugels zijn diep roze en ook hier zwart aan de punten. Je zou het niet zeggen maar de Europese flamingo is een inheemse soort. Er zijn namelijk botten van flamingo’s gevonden van duizenden jaren geleden. Door de groei van de bevolking in Nederland met name in de Romeinse tijd zijn de flamingo’s verdwenen. Maar gelukkig zijn ze weer terug!

De flamingo’s broeden helaas niet hier in Nederland. Van april tot juli kun je de meeste flamingo’s vinden in het Zwillbrocker Venn in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Ze gaan hier speciaal heen om te broeden en komen dan samen met de Chileense flamingo’s en enkele Caribische flamingo’s. Tussen juli en oktober kun je de flamingo’s vooral vinden rondom het IJsselmeer en tussen oktober en april in het deltagebied bij Zeeland. Ze zijn het hele jaar in Nederland te vinden maar gek genoeg zie je ze weinig tot niet overvliegen. Dit komt omdat ze vooral in de nachten vliegen van plek naar plek. Ze kunnen soms per nacht wel 600 km in één keer afleggen.

Op een paar foto’s (2, 3, 5, 6, 7 en 11) zie je balts gedrag van een flamingo. Op foto 11 zie je bijvoorbeeld dat een flamingo zijn vleugels open trekt tegenover andere flamingo’s. Hij hoopt zo een partner te kunnen vinden en een broedpaar te vormen. Dit gedrag begint al vroeg in het jaar omdat er in de vier maanden dat ze in Duitsland zijn veel moet gebeuren. Ze moeten het nest in orde maken, ei leggen, broeden en het jong op tijd groot brengen zodat hij mee kan vliegen naar de plek van overwintering. Naast het open trekken van de vleugels zijn er meerdere bewegingen die gebruikt worden bij de flamingobalts. Zoals van links naar rechts gaan met het hoofd en geluiden maken tegelijk. Wist je dit al: “Het geluid van een flamingo komt redelijk overeen met het geluid van een gans.”.  

Flamingo’s zijn monogame vogels en kunnen jarenlang met de dezelfde partner een broedpaar vormen, Ze leggen 1 tot 2 eieren en broeden dan ongeveer een maand. De lengte van een Europese flamingo is 1.20 tot 1.45 lang en ze kunnen 40 jaar oud worden. Ze leven van schaaldieren en plantaardig voedsel zoals waterplanten en algen.

Eén van mijn favoriete vogels die ik onlangs pas echt heb leren kennen is de aalscholver. De aalscholver is een grote zwarte watervogel met een snavel die aan het uiteinde gekromd is. De ogen zijn turquoise en ze hebben een witte kin. Het valt me op dat ik ze zowel alleen als in groepsverband zie. Ze jagen onder water op vissen. Hun lang gevleugelde staart gebruiken ze om onder water richting te geven. Hun poten gebruiken ze om vooruit te komen onder water. Zodra ze onder water komen verschijnt hun derde ooglid, ook wel knipvlies genoemd. Hiermee kunnen ze goed onder water zien. Ze eten ongeveer 500 gram aan vis per dag.

Altijd al afgevraagd waarom aalscholvers zo nu en dan met hun vleugels gespreid staan? De meeste vogels hebben hun vleugels goed ingevet maar dat doet de aalscholver niet. Het voordeel hiermee is dat ze onder water sneller zijn. Echter het nadeel is dat ze een stuk natter worden. Ze staan hierom dan ook met gespreide vleugels om hun veren te drogen. Een aalscholver heeft dan ook langer nodig om uit het water op te vliegen. Wat ook een leuk weetje is, is dat in de winter het verendek er anders uitziet dan in de zomer. Dit is goed te zien op foto 3. In de winter zien de aalscholvers er helemaal zwarte uit. Echter richting de lente veranderd hun winterkleed naar een zomerkleed. Dan verschijnen er witte veren op de kop en de dijen. De aalscholver op foto 8 is al helemaal klaar voor de lente!

30-01-2022

Dit weekend is het de nationale tuinvogeltelling die al sinds 2001 wordt georganiseerd. Dit wordt georganiseerd door de Vogelbescherming en Sovon. Met deze telling houden ze bij hoe het met de tuinvogels gaat in Nederland. Jaarlijks doen er ongeveer 200.000 mensen in Nederland mee. De informatie die deze telling oplevert kan helpen bij het beschermen van de vogels. Zoals de merel. Deze stond jarenlang in de top 3 van de meest geziene tuinvogel. Echter is deze enorm afgenomen waardoor ze het dit jaar ook ” Het jaar van de merel” hebben genoemd. Met het inzetten van extra projecten rondom de merel hopen ze dat de merel populatie weer toeneemt.

Gelukkig hebben wij ook een “huis”merel. Hij komt altijd alleen of met mevrouwtje merel. Even rondneuzen tussen de zaden die ik neer heb gelegd of een lekkere worm uit de grond trekken. Onlangs heb ik de merel dit zien doen in onze tuin. Hij trekt de worm uit de grond maar de worm wurmt zich in allerlei bewegingen. Maar de merel is slim en hapt hem eerst in stukken alvorens hij hem opeet.

Elke dag kijk ik wel wat er in onze tuin rondspookt aan vogels. We hebben altijd 1 mannetjes vink en 2 vrouwtjes vinken. Maar vandaag werden we verrast met nog een mannetjes vink en een vrouwtjes vink. We hadden in totaal 5 vinken tegelijk in de tuin. Hier werd ik erg enthousiast van. Het zijn ook erg mooie vogels.

Onderstaande lijst hebben wij vandaag waargenomen:
– 1x Houtduif
– 1x Huismus
– 4x Kauw
– 2x Koolmees
– 2x Merel
– 1x Pimpelmees
– 2x Turkse tortel
– 5x Vink
– 2x Ekster

Ik ben erg benieuwd naar volgend jaar. Ik hoop dat we dan nog meer vogels zullen waarnemen in onze tuin. Met name de merel 😉

05-02-2022

Vandaag zijn we richting de Oesterdam in Zeeland gegaan. Hier kun je verschillende soorten watervogels spotten waaronder de rotgans. Ik had deze vogels nog niet eerder gezien maar wat een leuke ervaring. Wat meteen opvalt is de zwarte kop met een witte vlek in de nek. Dit blijkt de kleinste onder de ganzen te zijn in Nederland. De rotganzen waren in een grote groep lekker op het water aan het badderen. Echter toen ik te dichtbij kwam besloten ze te gaan vertrekken. Dit was jammer maar zorgde wel voor mooie foto’s. Maaaar volgens mij waren ze erg gesteld op het plekje want binnen een paar minuten kwamen ze weer terugvliegen en zochten ze toch hun plekje op het water. Of wellicht hadden ze door dat ik geen kwaad in de zin had :). De witte vlek in de nek ervaarde ik op het eerste gezicht als een witte streep. Echter als je beter kijkt zie je dat het toch om een witte vlek gaat die aan beide kanten zichtbaar is.

De rotgans komt in twee vormen voor. De verschillen tussen de twee kan je vinden bij de buik en de vleugels. De ene heeft een donkere buik en op het bovenste gedeelte van de vleugels één gelijke kleur. De ander heeft een witte buik en op de bovenkant van de vleugels bleke dwarsstrepen. In Nederland komt voornamelijk de rotgans met de donkere buik voor. De reden dat ze een rotgans worden genoemd is vanwege het geluid dat zij maken. Dit komt neer op rot-rot-rot. De rotgans broed in mei en juni. Het voedsel dat zij eten komt voornamelijk vanuit het water zoals zeegras en wieren. Soms eten ze ook op het land zoals granen en gras.

Ze kunnen makkelijk verward worden met de brandgans en de Canadese gans. Een duidelijk verschil met de brandgans is de kop. Deze is voor een gedeelte wit. De Canadese gans is een stuk groter en heeft ook een witte vlek in het gezicht.